Enkele maanden geleden zag ik The exact opposite of okay voorbijkomen op Goodreads. De prachtige cover sprak me meteen aan, maar toen ik verder las, zag ik dat het onderwerp ook heel interessant was. Een feministische young adult, daar was ik echt benieuwd naar. Toen ik zag dat het boek ook vertaald zou worden naar het Nederlands, stuurde ik een mailtje naar de uitgeverij of ik een recensie-exemplaar zou mogen lezen. Dat vonden ze helemaal prima, ze stuurden zelfs een deel andere boeken mee! Bovendien kwam Laura Steven ook naar YALfest, dus dat was een reden te meer om snel dit boek in te duiken.
Het boek gaat over Izzy O’Neill, een doodnormale, achttienjarige tiener. Ze is de verteller van het verhaal. Dat doet ze aan de hand van haar eigen blogposts, soms met een aantekening die ze achteraf erbij heeft geplaatst tussen vierkante haakjes. Wat heel erg leuk is, is dat ze de lezer soms ook letterlijk aanspreekt. Net zoals je van een blogpost zou verwachten, eigenlijk. Het is heel knap hoe Laura Steven gedurende het hele boek de illusie volhoudt dat de verteller ook de auteur is. Dat geeft een gevoel van authenticiteit aan de lezer.
Titel: Allesbehalve oké | Auteur: Laura Steven | Uitgeverij: Karakter | Genre: Young Adult, Contemporary | Pagina’s: 333 | Beoordeling: 5/5
In het begin is er niet zo veel actie in het verhaal, er wordt meer een beeld geschetst van Izzy en haar leefwereld. De meeste mensen die het boek kopen, lezen echter de flaptekst, waardoor ze wel weten dat er ergens een probleem (= een seksschandaal) zit aan te komen. Trouwens, in het voorwoord van het boek “spoilt” Izzy ook al haar eigen verhaal en vertelt ze dat het over een seksschandaal zal gaan. Dus ja, daar gaat het eigenlijk over: Izzy wordt het slachtoffer van slutshaming. Izzy heeft seks met twee jongens op dezelfde avond en stuurt een naaktfoto van zichzelf naar een van hen. Dat alles wordt breed uitgesmeerd op het internet en de situatie escaleert alleen maar. De grootse vraag die haar (en de lezer) bezighoudt, is: wie zette Izzy zo te kijk op sociale media?
De schrijfstijl is vlot, geestig, sarcastisch, maar vooral heel erg intelligent. Daarmee bedoel ik dat je de meeste contemporary YA zo naar binnen kan “kappen”, zeker als volwassen lezer. Laura Steven gebruikt echter een veel uitgebreidere woordenschat dan je in de gemiddelde YA zal aantreffen. Van sommige woorden wist ik heel zeker dat mijn 15-jarige ik ze niet gekend zou hebben (bijvoorbeeld “meta” of “fallisch”). Laura Steven schrijft niet enkel YA, dus dat zal zeker tot de uitgebreide woordenschat hebben bijgedragen, maar ik denk ook dat het een persoonlijke keuze is geweest. Izzy krijgt hierdoor een veel intelligenter karakter, dat net haaks staat op het stereotiepe beeld van “domme, knappe meisjes die seks hebben met iedereen en naaktfoto’s sturen”. Ook haar gevatte humor en hoe Izzy reageert op de gebeurtenissen in haar omgeving dragen bij dat de lezer Izzy ervaart als en intelligente, jonge vrouw. Tegelijk zal je, als je het boek leest, meteen merken dat Izzy verre van een studiebol of nerd is. Weer een stereotiep dat doorbroken wordt: je hoeft geen nerd te zijn om intelligent te zijn. Het feit dat Izzy intelligent is, is echt héél belangrijk. Dit boek had veel minder impact gehad als ze een “dommere” indruk had gegeven, waarover meer in volgende alinea.
De meeste boeken zijn gewoon leuk en doen je nauwelijks nadenken over de huidige maatschappij (oké, met uitzondering van dystopische romans). Dit boek daarentegen heeft echter een heel belangrijke boodschap. Die boodschap zou ik graag hier even voor je opsommen, maar het is echt meer dan één zin. Het is een principe dat je moet begrijpen. Het komt erop neer dat de huidige maatschappij nog steeds heel erg door mannen bepaald wordt. Zelfs in landen waar er min of meer gelijkheid is tussen beide geslachten, zijn er nog altijd dingen waar vrouwen op af gerekend worden en mannen niet. Of misstanden die we algemeen aanvaarden, maar die eigenlijk niet kunnen. In het geval van dit boek gaat het om genieten van seks (vrouwen zijn sletten, mannen stoere macho’s) en het feit dat mannen recht hebben op seks als ze daar hun best voor hebben gedaan. Dit boek is geschreven vóór MeToo en vóór een groep zielige mannen die vinden dat ze recht hebben op seks, maar dat om een of andere reden niet krijgen, in hun auto kruipen om op een menigte in te rijden. Het onderwerp is dus razend actueel en dat zal het nog even blijven. Om op mijn vorige alinea terug te komen, als Izzy niet zo intelligent was geweest, hadden criticasters dit boek gemakkelijk kunnen wegleggen, want “kijk, weer een dom meisje dat zo stom was seks te hebben en naaktfoto’s te sturen”. Izzy is niet dom, ze weet verdorie goed wat er aan de hand is met de maatschappij. Ze beseft ook dat zij niet de schuldige is, maar een slachtoffer.
Ik geef les op een middelbare school en ik wéét dat er van mijn 80 leerlingen, meer dan een naaktfoto’s heeft gestuurd (die later uitgelekt zijn). Het is een onderwerp dat leeft bij jongeren, maar vaak zullen ze hun ouders en leerkrachten er niet bij betrekken. Wat ik ergens wel snap: nog steeds beseffen veel volwassenen niet dat ze überhaupt aan slutshaming doen. Om een voorbeeld te geven: vorige week stond er in de krant een artikel over een jongeman die naaktfoto’s had gelekt van jonge meisjes. Ik hoorde een (vrouwelijke) collega zeggen: “Ja maar, als die jongen die foto’s had, wil dat toch zeggen dat die meisjes zélf die foto’s hebben gestuurd?” Dit. Dit is dus exact wat slutshaming is, mensen. Het is niet omdat iemand een foto stuurt, dat die automatisch toestemming geeft om die foto met andere mensen te delen. Het is hetzelfde als beweren dat meisjes met korte rokjes die slachtoffer zijn van een verkrachting, het zelf gezocht hebben. Goed, er zullen altijd mensen zijn die beide stellingen zullen bevestigen, maar diep vanbinnen weten we dat het slachtoffer niet de schuldige is – toch?
Daarom is dit boek dus zo belangrijk, om deze boodschap verder de wereld uit te dragen in de hoop dat veel mensen het zullen lezen en het probleem van slutshaming en wraakporno beter begrijpen. Zowel jongens als meisjes, zowel jongeren als volwassenen. Ik denk dat dit boek ook voor veel ouders en leerkrachten helpt om te begrijpen wat er in het hoofd van jonge meisjes omgaat. Ik kan het echt aan iedereen aanraden – wat mij betreft wordt het verplichte lectuur. Laura Steven heeft iets losgemaakt dat al veel te lang opgesloten zat.
Omdat ik zo onder de indruk was van Laura Stevens YA-debuut, wilde ik zeker een praatje met haar slaan op YALfest België. Dat was heel erg gezellig – en zo kon ik een handtekening van haar bemachtigen. Rani was ik op dat moment even uit het oog verloren, dus ik vroeg aan leesclubvriendin Audrey of ze een foto wilde maken van Laura Steven en mij. Mijn dag was geslaagd!
Liefs
Sigrid